نوشته ها
بررسی مفهوم دلبستگی
آشنایی با مفهوم دلبستگی
«دلبستگی» (Attachment) به معنی داشتن پیوند عاطفی عمیق و پایدار با شخصی دیگر است. به صورتی که فرد در کنار کسی که به آن دلبستگی دارد، احساس آرامش و امنیت بیشتری می‌کند. افراد تمایل دارند نزدیک به افرادی که به آن‌ها دلبسته هستند بماند و با دوری از آن‌ها «اضطراب جدایی» (Separation Anxiety) را تجربه می‌کنند.
تعریف دلبستگی
آنچه که اغلب به عنوان دلبستگی از آن صحبت می‌شود، دلبستگی بین نوزاد و مراقب اولیه او است. نظریه دلبستگی بالبی (معتبرترین نظریه در این زمینه) بیان می‌کند که نوعی احساس عاطفی به نام دلبستگی بین نوزاد و کسی که از او مراقب کرده و نیازهای زیستی و روانی او را رفع می‌کند، شکل می‌گیرد. دلبستگی در ادامه رشد به احساس امنیت روانی تبدیل می‌شود. یعنی امنیت روانی کودک در زندگی و روابط دیگر در مراحل بعدی رشدی نیز بر پایه این دلبستگی اولیه شکل می‌گیرد، درنتیجه شکل‌گیری صحیح دلبستگی اهمیت ویژه‌ای دارد.
نظریه دلبستگی جان بالبی
«جان بالبی» (John Bowlby) روانشناس انگلیسی، به درک اضطرابی که کودکان هنگام جدا شدن از مراقبان اصلی خود تجربه می‌کنند، علاقه‌مند بود و این علاقه، راه او را به مسیر درک مفهوم دلبستگی باز کرد. در پاسخ به این سوال که علت شکل‌گیری دلبستگی چیست، قبل از بالبی نیز نظریاتی مطرح شده بود. «زیگموند فروید» (Sigmund Freud) پدر علم روانکاوی، عقیده داشت که دلبستگی کودک به مادر در مرحله دهانی شکل می‌گیرد. مرحله دهانی در نظریه فروید، از تولد تا یک سالگی است که کودک نیازهای دهانی خود را در الویت قرار داده و از طریق دهان خود با دنیا ارتباط برقرار می‌کند.
در این سن کودکان اغلب هر چیزی را در دهان خود قرار می‌دهند، می‌مکند یا گاز می‌گیرند. تغذیه از شیر مادر نیز در این مرحله بیشترین اهمیت خود را دارد، بنابراین از نظر فروید، علت دلبستگی فرزند به مادر همین تغذیه کردن و رفع نیازهای دهانی کودک است. نظریه‌پردازان رفتارگرا نیز تقریبا با فروید موافق بودند و دلبستگی را نوعی رفتار آموخته‌شده می‌دانستند. به این صورت که به سادگی چون کودک از مادر غذا (تقویت) می‌گیرد، به مادر خود دلبستگی دارد. یعنی حضور مادر خود را به معنی دریافت غذا می‌داند و برای همین مشتاق حضور مادر است.
بالبی نشان داد که در دسترس بودن غذا، از اضطراب جدایی کودکان کم نمی‌کند و کودکان به دنبال مراقبان نزدیک خود هستند تا احساس آسایش و امنیت دریافت کنند. درنتیجه، به عقیده بالبی، دلبستگی به مادر نه فرایندی آموخته‌شده، بلکه میلی ذاتی است و پیوند اولیه‌ای که کودکان با مراقبان ایجاد می‌کنند، تاثیر بسیار زیادی در طول ادامه زندگی آن‌ها دارد.
دلبستگی به عنوان سازگاری تکاملی
همان‌طور که گفته شد، پیش از بالبی این عقیده وجود داشت که دلبستگی فرایندی آموخته شده است. اما بالبی معتقد بود که کودک با اشتیاقی ذاتی برای ایجاد دلبستگی با مراقبان خود متولد می‌شود. این موضوع سبب می‌شود که کودک به مراقبان خود نزدیک شود و شانس بقای بیشتری داشته باشد. درواقع از نظر بالبی، شکل‌گیری دلبستگی بین کودک و مراقب اولیه‌اش، نوعی دستاورد تکاملی است.
صفحه اینستاگرام مرکز فوق تخصصی مغز و اعصاب نورون اصفهان
نوبت دهی اینترنتی کلینیک تخصصی و فوق تخصصی مغز و اعصاب نورون