نوشته ها
کم توانی ذهنی چیست؟
کم توانی ذهنی چیست؟
بهتر است بدانیم برای این افراد دیگر عبارت “عقب مانده ی ذهنی” استفاده نمی شود. بر طبق استاندارد جهانی، عبارت کم توان ذهنی جایگزین اصطلاح عقب مانده ی ذهنی شده است. برای آسان تر شدن تعریف کم توانی ذهنی، بهتر است ابتدا خصوصیات کلیدی آن را بشناسیم. از نظر علمی، فرد کم توان ذهنی دو ویژگی اصلی زیر را دارد:
الف) “کارکرد ذهنی” یا “هوش” پایین تر از حد میانگین جامعه
ب) مشکل یا کمبود در “رفتارهای سازشی” یا «مهارت های لازم برای زندگی روزمره»
حالا ببینیم منظور از هوش و رفتارهای سازشی چیست:
هوش یا کارکرد ذهنی
هوش به قابلیت ذهنی افراد در یادگیری، استدلال کردن، تصمیم گیری، حل مسئله، برنامه ریزی، تفکر انتزاعی، درک انگاره های پیچیده، قضاوت، درک امور زندگی و قابلیت های دیگر این چنینی گفته می شود.
هرچه هوش فرد پایین تر باشد توانایی او در قابلیت هایی که گفتیم، مثل یادگیری، کمتر خواهد بود. مثلا یک فرد کم توان که بهره هوشی کمتر از عادی دارد، برای یادگیری در مقایسه با افراد دارای هوش معمولی نیاز به تکرار و تمرین بیشتری دارد؛ برای حل مساله نیاز به زمان طولانی تری دارد؛ درک مسایل انتزاعی یا پیچیده برایش دشوارتر است و… .
رفتارهای سازشی یا انطباقی
این رفتار ها در واقع مهارت های لازم برای زندگی روزمره هستند. مثلا لباس پوشیدن، آماده کردن یک وعده غذایی، رفتن به مدرسه یا سر کار، تمیز کردن اتاق یا خانه، حرف زدن موثر با دیگران و هر مهارت دیگری که فرد جهت انطباق پیدا کردن با محیط دور و برش یاد میگیرد و انجام می دهد. از آنجایی که این رفتارها در طی رشد فرد و از دوران کودکی تا بزرگسالی به تکامل میرسند، بسته به سن فرد، رفتارهایی را که سنش اقتضا می کند باید از او انتظار داشته باشیم نه بیشتر!
کودک یا فرد کم توان در انجام این رفتار ها به شکل کارآمد مشکل دارد و کفایت مندی لازم را در انجام این رفتارها از خود نشان نمی دهد. همچنین ممکن است این کودکان رفتارهای نامناسبی هم مثل خودآزاری و پرخاشگری داشته باشند. یا اینکه کنترلشان روی بعضی رفتارهایشان کم باشد و باعث اذیت دیگران شود.
با این همه توضیح، نهایتا به چه کسی کم توان ذهنی میگوییم؟
با توجه به آن چه مطرح شد، فرد کم توان یا عقب مانده ذهنی کسی است که:
- توانایی و استعداد کافی برای یادگیری ندارد
- در درک امور مربوط به زندگی دچار مشکل است
- نمی تواند با شرایط و محیط اطرافش به راحتی سازگاری و تطابق پیدا کند
- مهارت مناسب برای زندگی روزمره را ندارد
- نیاز به کمک، حمایت و آموزش بیشتری دارد
- و بهره هوشی اش پایین ( معمولا کمتر از ۷۰) است.